LAN HÀI GIÁP RỪNG TÂY BẮC - LHGTB

LAN HÀI GIÁP RỪNG TÂY BẮC- LHGTB

LAN HÀI GIÁP RỪNG TÂY
BẮC-TRÚC VŨ LÂM VIÊN: 0945901098-0787091833
HÀI RÁP - PAPHIOPEDILUM MALIPOENSE Paphiopedilum malipoense là một loài lan Hài
đặc biệt có hoa đẹp tảo nhã với lá đài và cánh hoa xanh lá cây, môi xám-xanh
nhạt và nhị lép trắng với chóp màu nâu tía. Loài này đã được trao giải thưởng
vì hoa có mũi thơm táo hoặc thoảng mũi anh đào. Chúng có lá rộng kẻ ô chữ nhật hoặc
đốm khảm xanh lá cây tươi hoặc xanh thẫm, đốm tím tía ở mặt dưới, và cụm hoa
thường dài mang một hoa to đơn độc. Nó gần với các loài p. micranthum và p.
armeniacum.

Hài xanh, còn có tên
là Hài giáp (P. malipoense), gặpnhiềuở các vùngnúi đá
vôi.Loài nàycó các chủng với dạng hoa khác nhau, như chủng Hài jack
(P. malipoense var jackii) và Hài hiệp (P. malipoense var hiepii), là những
chủng đặc hữu Việt Nam. (Ảnh Minh Xuân)

Lan hài giáp -
Paphiopedilum malipoense

Tên Việt Nam: Lan hài
malipo, lan hài xanh hay còn gọi là lan hài mã lị, hài ráp, hài giáp

Tên Latin:
Paphiopedilum malipoense
Đồng danh: Paphiopedilum malipoense S.C. Chen & Z.H. Tsi, 1984.
Họ: Phong lan Orchidaceae
Bộ: Phong lan Orchidales
Lớp (nhóm): Lan đất

Giá trị: Loài cây làm
cảnh quý vì có hoa to đẹp và nhất là có màu lục rất hiếm.

Là một loài lan hài có
hoa đẹp tao nhã với lá đài và cánh hoa xanh cốm, môi xám-xanh nhạt và nhị lép
trắng với chóp màu nâu tía. Hoa có mùi thơm táo hoặc thoảng mùi anh đào. Chúng
có lá rộng kẻ ô chữ nhật hoặc đốm khảm xanh lá cây tươi và thẫm, đốm tím tía
mặt dưới lá, đặc biệt ngồng hoa có thể cao 50-60cm mang một hoa to đơn độc.Nụ
hoa có thể xuất hiện vào khoảng tháng 10-11 dương lịch và ươm nụ khá lâu, thời
kỳ nở hoa trùng với thời gian ấm áp của mùa Xuân, khoảng tháng 3-4 dương lịch.
- Chất trồng: Đá vôi trộn thêm chất lá mục, than củi, xỉ than tổ ong, sỏi, vỏ
thông...
- Biểu đồ tưới nước;
* (Khô-K, Vừa-V, Ướt-Ư):
Tháng 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Cụm hoa có cuống mảnh và dài đến 30 - 50 cm, có lông, thường mang 1 hoa ở đỉnh.
Hoa có mùi thơm dịu, thường màu lục nhạt với mạng gân mảnh hay chấm thưa màu
hạt lựu - tía, rộng đến 8 - 12 cm.

Chuyên sâu hơn một
chút.

Đặc điểm nhận dạng:

Cây lâu năm, có 4 - 6
lá, xếp thành 2 dãy; thân rễ mập, đường kính đến 2 - 3,5 mm, khá dài. Lá hình
thuôn hay bầu dục hẹp, cỡ 10 - 16 x 2,5 - 5 cm, dài, ở mặt trên có những khoang
màu lục nhạt - lục thẫm xen kẽ nhau, mặt dưới có nhiều chấm màu nâu - tía. Cụm
hoa có cuống mảnh và dài đến 30 - 50 cm, có lông, thường mang 1 hoa ở đỉnh. Hoa
có mùi thơm dịu, thường màu lục nhạt với mạng gân mảnh hay chấm thưa màu hạt
lựu - tía, rộng đến 8 - 12 cm. Lá đài ở gần trục hoa từ hình trứng rộng đến bầu
dục, cỡ 4 - 7 x 1,8 - 4,5 cm; lá đài kia từ hình trứng rộng đến trứng - mũi
mác, cỡ 3,8 - 5,3 x 2,4 - 4,8 cm; cánh hoa hình trứng, cỡ 4 - 7 x 3,4 - 5 cm,
có lông màu trắng; môi là túi gần hình cầu, to, cỡ 4,5 - 6,5 x 3,8 - 5,4 cm,
mép cuốn vào trong; nhị lép lồi, hình trứng thuôn - rộng, cỡ 13 - 14 x 11 - 13
mm. Trong loài này phân biệt ra 3 thứ: var. malipoense, var. jackii (H.S. Hua)
Aver. và var. hiepii (Aver.) P.J. Cribb khác nhau ở hình dáng của cánh hoa và
màu sắc của chóp nhị lép.

Sinh học và sinh thái:
Mùa hoa tháng 3 - 4. Tái sinh bằng thân rễ và hạt. Mọc rất rải rác dưới tán
rừng nguyên sinh rậm thường xanh nhiệt đới mưa mùa cây lá rộng và hỗn giao cây
lá rộng - cây lá kim trên núi đá vôi, ở độ cao 400 - 1450 m, trong các khe nứt
hay hốc đất ẩm, ít đất ở các vách trên sườn và gần đỉnh núi.

Phân bố:

Trong nước: Sơn La
(Mộc Châu), Hà Giang (Quản Bạ: Cán Tỷ), Cao Bằng (Trà Lĩnh: Quốc Toản), Tuyên
Quang (Na Hang), Bắc Kạn (Ba Bể), Lạng Sơn (Hữu Lũng: Hữu Liên), Hòa Bình (Mai
Châu: Pà Cò và Hang Kia), Thanh Hóa (Bá Thước) và Quảng Bình (Minh Hóa: Thượng
Tiến), Kontum. Trong 3 thứ kể trên thì var. malipoense có sự phân bố rộng nhất
và gặp từ 450 đến 1450 m, còn 2 thứ kia chỉ mới gặp ở một hai điểm của huyện Na
Hang, tỉnh Tuyên Quang, và chỉ ở độ cao 450 - 650 m.

Thế giới: Trung Quốc.

Loài này được Chen và
Tsi mô tả đầu tiên vào năm 1984 dựa trên mẫu vật khô của thảo tập. Chen và Tsi
cho rằng chúng được sưu tập ở Nam Vân Nam. Mẫu vật mà K. M. Feng sưu tập ngày
11 tháng 11 năm 1947 hiện lưu giữ ở Bắc Kinh là lấy ở núi Malipo của Trung Quốc
.

Nhưng theo Averyanov
thì các cây lan mà người Trung Quốc bán ở Hồng Kông từ những năm 1988 1989 là
lấy từ Việt Nam chứ không phải từ Trung Quốc. Averyanov đã khám phá chúng ở
cách thành phố Malipo của Trung Quốc 22km về phía đông, gần làng Can Ty thuộc
tỉnh Hà Giang, và ở phía Đông nam vùng Mai Châu của tỉnh Hòa Bình.

Tình trạng: Loài vốn
có khu phân bố không hẹp, nhưng có nơi cư trú bị chia cắt rải rác và số lượng
cá thể vốn rất ít, trong vài năm gần đây lại bị thu hái đến ồ ạt để xuất khẩu
lậu qua biên giới cùng với môi trường sống bị phá hủy và nạn lửa rừng nên đang
bị tuyệt chủng. Số phận của những cây còn sót lại rất rải rác ở các khe núi
khuất và dốc đứng cũng rất mong manh.